Osobliwości w zbiorach Biblioteki Prawniczej

Książka z nr inwentarza 1 (pierwsza)

 

Mały Rocznik Statystyczny. 1965. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.

 

Pozycja ta, mimo iż jest wydawnictwem ciągłym, nosi pierwszy numer w inwentarzu Biblioteki Prawniczej. Trafiła do nas jako depozyt dla zamiejscowego Zaocznego Studium Prawa i Zawodowego Studium Administracyjnego UJ – w pozycji znajduje się pieczątka „Biblioteka UJ Katowice”. Na końcu zamieszczona jest kolorowa mapa Polski z ówczesnym podziałem administracyjnym. Wewnątrz mieści się szereg zestawień, tabel i wykresów.


 

Książka z najmniejszą czcionką w zbiorach

 

Code Napoléon précédé de la constitution contenant une nouvelle corrélation des articles entre eux et suivi d’une table des matièves / par A. F. Teulet. – Paris : Marescq Ainé, Libraire-Éditeur. – 1866.

 

Książeczka znajdująca się w naszym zbiorze została zakupiona w marcu 1969 roku a pierwotnie tworzyła księgozbiór Ernesta Tilla, o czym informuje nalepiona na wyklejce karteczka. Posiada ciekawą obwolutę z materiału, która miała zabezpieczyć pozycję i tym samym zakrywa numer 1138 – prawdopodobnie znak własności i miejsca w księgozbiorze Tilla. Książka z racji swoich wymiarów (12,5×7,5x1cm) posiada jeden z mniejszych rozmiarów czcionki.


 

Najmniejsza książka w zbiorach

 

Die Jurisdittionsnorm. Die Zivilprozetsordnung / herausgegeben von Karl Hamm. – Wien : Verlag der k.k. Universitäts-Buchhandlung Georg Szelinski, 1907.

 

Pozycja trafiła do biblioteki w marcu 1969 roku i pochodzi z księgozbioru Profesora Romana Longchamps de Berier. Książka w języku niemieckim jest mocno zniszczona, ma pocięte strony, które uniemożliwiają korzystanie z niej.


 

Najstarsza książka skatalogowana

 

Nähere Anweisung für die Landes-Collegia, Ober- und Unter-Gerichte, Magisträte und alle übrige Staats-Diener, über den Gebrauch des Stempel-Papiers / [Friedrich Wilhelm]. – Berlin : Gedruckt den Georg Deckter, 1802. – 19 s. ; 35 cm.

 

Najstarsza skatalogowana pozycja jest nieco zniszczona, posiada odbitą pieczęć „Biblioteka UJ Katowice” – czyli jest jedną z pierwszych, które utworzyły zrąb księgozbioru biblioteki. Jest to tzw. druk ulotny, który swoją cyfrową kopię posiada w ramach zbiorów Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. Jest to szczegółowa instrukcja dla uczelni i kolegiów krajowych (państwowych), urzędów miejskich (magistratów) i wszystkich pozostałych, publicznych urzędów i służb państwowych w sprawie wykorzystywania papieru stemplowego, opublikowana w Berlinie 1802 roku z rozkazu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma. Papier stemplowy (zwany również stemplem) to specjalny arkusz papieru, służący m.in. do wnoszenia pism, którego adresatem były szeroko pojęte organy administracji publicznej, wydawania decyzji, zaświadczeń, zobowiązań, nominacji, dymisji itp. (obecnie funkcję papieru stemplowego pełni opłata skarbowa). Książka jest w dobrym stanie zachowania, niemniej nosi liczne ślady użytkowania.


 

Pięknie tłoczona okładka

 

Судебные уставы Императора Александра II с разъясненuем их по решениям кассационных департаментов Правительствующего Сената .- Petersburg, 1886.

 

Wśród unikatowych pozycji z księgozbioru Profesora Karola Koranyiego znajduje się niezwykle rzadki egzemplarz rosyjskiego dzieła: Судебные уставы Императора Александра II с разъясненuем их по решениям кассационных департаментов Правительствующего Сената, wydanie drugie poprawione i uzupełnione, opublikowane w Petersburgu w 1886 roku.

Tytuł ten – dosłownie: Ustawy sądowe cesarza Aleksandra II z objaśnieniami opartymi na orzeczeniach kasacyjnych Departamentów Senatu Rządzącego – stanowi fundamentalny dokument rosyjskiej reformy sądownictwa z XIX wieku.

Co ciekawe, w rękopiśmiennym dopisku na stronie tytułowej ktoś dopisał carowi przydomek: „царь-освободитель” – „car-wyzwoliciel” – odnosząc się do jego decyzji o zniesieniu pańszczyzny.

Już sam tytuł wiele mówi: jest to kompendium rosyjskiego prawa sądowego po reformach cara Aleksandra II.

Dodatkowym smaczkiem jest ręczna notatka na stronie przedtytułowej – trudna do całkowitego odczytania z powodu charakteru pisma i starzenia się papieru, ale zawierająca słowa, które mogą sugerować osobistą refleksję dotyczącą treści. Widoczny fragment tekstu (przybliżona interpretacja): „…Судъ не собираетъ доказательствъ, ни справокъ. Опекунъ не можетъ …” (Sąd nie zbiera dowodów ani zaświadczeń. Opiekun nie może …)

To nie tylko praktyczna notatka, ale i swoista esencja zasady procesowej z epoki – przypomnienie, że w ówczesnym rosyjskim procesie to strony były odpowiedzialne za przedstawianie dowodów.

Publikacja składa się z sześciu głównych części:

  1. Указы Правительствующему Сенату от 20 ноября 1864 г. и 17 апреля 1884 г.
  2. Учреждение Судебных Установлений
  3. Уставы Гражданского Судопроизводства
  4. Положение о нотариальной Части
  5. Уставы Уголовного Судопроизводства
  6. Уставы о Наказаниях, налагаемых Мировыми Судьями.

Tłumaczenie:

  1. Ukazy z 20 listopada 1864 i 17 kwietnia1884 r.
  2. Ustanowienie sądów
  3. Ustawy o postępowaniu cywilnym
  4. Przepisy o notariacie
  5. Ustawy o postępowaniu karnym
  6. Ustawy o karach nakładanych przez sędziów pokoju.

Całość liczy 196 stron.

Zwieńczeniem jest Приложение к статье 57 – Правила о наказаниях за нарушение постановлений о общественном хозяйстве Уральского казачьего войска dotyczące sankcji za naruszenia przepisów gospodarczych w wojskach kozackich Uralu oraz szczegółowy indeks alfabetyczny liczący 26 stron – narzędzie nieocenione dla praktyków i badaczy rosyjskiego prawa z końca XIX wieku.

Pierwszym właścicielem książki był W. Czapski, o czym świadczy oryginalna pieczęć. Losy tego tomu – od carskiej Rosji po bibliotekę wybitnego Profesora prawa – czynią z niego fascynujące świadectwo przemian ustrojowych i prawniczej refleksji przełomu wieków.


 

Najcieńsza książka w zbiorach

 

Methodological aspects of legal theory / Otto Brusiin. – Milano: Dott. A. Guiffre, 1961.

 

Nasza trzykartkowa nadbitka pochodzi z woluminu I „Studi in Onore Di Emilio Betti” a w naszych zbiorach znalazła się jako jedna z pozycji z księgozbioru Prof. Stefana Rozmaryna. Pozycja została zakupiona do księgozbioru w lutym 1971 roku. Autor jest profesorem Uniwersytetu w Helsinkach i być może on lub poprzedni właściciel nanieśli na papierowej okładce odręczne notatki ołówkiem i piórem.


 

Najgrubsza z najmniejszych – 688 stron

 

Kodex cywilny francuzki / [przekł. Franciszka Ksawerego Szaniawskiego]. – Warszawa : [s n.], (Warszawa : Drukarnia Rządowa), 1829.

 

Książka trafiła do zbiorów bibliotecznych w marcu 1969 roku jako zakup za kwotę 50 zł. Na wyklejce na początku i na końcu książki znajduje się podpis wykonany ozdobnym odręcznym pismem „Janiszewski”. Prawdopodobnie chodzi o prezesa Zarządu Głównego Związku Adwokatów Polskich oddziału lwowskiego – Tadeusza Janiszewskiego. W bibliotece pozycja znalazła się w ramach kolekcji po profesorze Romanie Longchamps de Berier – kilka z nich jest opatrzonych tym podpisem. Okładka i skórzany grzbiet są mocno zniszczone. Wewnątrz książki znajdują się uszkodzone karty.


 

Najgrubsza z małych 2781 stron

 

Code des Communautes Europeennes. [T.] 1 / G. Pasetti, A.Trabucchi avec la collaboration de A. Miele. – Milano : Dott. A. Giuffrè Editore, [post 1962].

 

Pozycja, posiadająca imponującą liczbę stron 2781 i kilka nienumerowanych pochodzi z księgozbioru Prof. Stefana Rozmaryna.


 

Najgrubsza z większych formatów 2038 stron

 

Strafrecht und Strafverfahren : eine Sammlung der wichtigsten Gesetze des Straf- und Ordnungsrechts und des Straf- und Bußgeldverfahrens mit Erläuterungen / begr. von A. Dalcke. – Berlin : J. Schweitzer Verlag, 1961.

 

Pozycja została zakupiona do zbiorów w 1971 roku i liczy 2038 stron i kilka nieliczbowanych. Pozycja szyta, oprawiona w płótno.


 

Książka komiks i to jeszcze o prawie

 

Kazusy : prawo karne : schematy rozwiązań, komiksy / Olga Sitarz ; [komiksy Przemysław Piekarski]. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Od.Nowa, 2016.

 

Publikacja przedstawiająca w autorski sposób rozwiązywania kazusów. Twórcą komiksów i rysunku na obwolucie jest Sławomir Piekarski. W książce znajduje się 25 kazusów składających się z: komiksu ilustrującego zdarzenie; pytania głównego, pytania dodatkowego, uzupełnionej check-listy pokazującej sposób oceny sytuacji oraz rozwiązania połączonego z analizą prawną. W zaprezentowanych kazusach dwadzieścia przedstawia wymyślone historie dziejące się nad Jeziorem Powidzkim oraz pięć autentycznych historii, którymi zajmowały się polskie sądy.


 

Zaskakująca tematyka

 

Znachorstwo : w aspekcie medyczno-sądowym, prawnym i społecznym / Józef Radzicki. – Warszawa : Instytut Wydawniczy PAX, 1960.

 

Na stronie przedtytułowej znajduje się odręczna dedykacja, która częściowo została odczytana: „Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Ks. Janowi/Januszowi? Saro……? W dowód pamięci za życzliwość i opiekę naukową nad swoimi/innymi? pracownikami nauki z uprzejmą prośbą o łaskawe przyjęcie min. Egzemplarza. Poznań, dnia 17.IV1967” i podpis.

Autor, w swojej publikacji, zwraca uwagę, że „Znachor (…) stara się wykorzystać ciemnotę swego klienta, ale z całą pewnością zrobi wszystko, żeby wiarę w zabobon pogłębić, gdyż to leży w jego interesie, w przeciwieństwie do lekarza, który pragnie oświecić swego klienta i pouczyć o przyczynie choroby, oraz udzielić wskazówek, jak w przyszłości jej unikać.” Stosunek twórcy do omawianego zagadnienia nie jest wcale pozytywny o czy dowodzi, pisząc: „Znaczniejsi znachorzy mają własną kadrę propagandową!” „Nierzadko znachor znajduje się w stanie odurzenia alkoholowego, wtedy nie tylko jego osobista higiena fizyczna, ale również psychiczna pozostawiają wiele do życzenia”. Książka prezentuje dużo więcej ciekawostek.


 

Faksymile Chlamtacza

 

Instytucye pr. rzymskiego : prawo rzeczowe / według wykładów prof. dra M. Chlamtacza. – Lwów : Nakładem Tow. „Biblioteka Słuch. Prawa”, 1907.

 

W zbiorach posiadamy faksymile trzeciego wydania Prawa rzeczowego wg wykładów M. Chlamtacza opatrzone pieczęcią „Biblioteka Słuchaczów Prawa we Lwowie”. Pozycja jest wydana przez Leona Bodeka we Lwowie. Hersz Bodek, we własnej kamienicy pod numerem 3 przy ulicy Ormiańskiej, rozpoczął działalność już w 1850 roku. Był on właścicielem Księgarni i Antykwariatu ze składem papieru i materiałów piśmiennych. Notatki są opatrzone kolorowymi podkreśleniami w tekście. Natomiast Marceli Chlamtacz to polski prawnik, specjalista prawa rzymskiego i cywilnego, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.


 

Najpiękniejsza okładka (subiektywnie oczywiście)

 

Von Metternich bis Thun :  50 Jahre Österreich. 1848-1898 /  Heinrich Herbatschek. –  Zürich: Schmidt, 1899.

 

Posiadany przez bibliotekę egzemplarz pochodzi z kolekcji Prof. Karola Koranyiego, wbita wewnątrz pieczęć informuje o warszawskim adresie Profesora. Książka została wydana przez szwajcarskie wydawnictwo, które w latach późniejszych stało się podwalinami wydawnictwa Gottlieba Meyera. Egzemplarz, który dostępny jest w sieci w bibliotece Uniwersytetu w Minnesocie nie ma już okładki.


 

Klocek – czyli wiele w jednym

 

Klocków w zborach mamy bardzo wiele, ale ten jest szczególny – pochodzi z księgozbioru prof. Romana Longchampsa de Berier i obejmuje numery inwentarzowe BPR 120072-120079, które zawierają:

  • Polskie prawo zobowiązań : (część ogólna) : projekt wstępny z motywami,
  • Projekt prawa o zobowiązaniach / w oprac. Ludwika Domańskiego,
  • Polskie prawo zobowiązań : (część szczegółowa) : projekt wstępny z motywami / Ernest Till i Roman Longchamps de Berier,
  • Projekt prawa o zobowiązaniach : przyjęty w drugiem czytaniu przez Podkomisję Przygotowawczą Podsekcji 3 Prawa Cywilnego Komisji Kodyfikacyjnej,
  • Terminologja (zarazem indeksy rzeczowe) : projekty części ogólnej i szczegółowej polskiego prawa o zobowiązaniach / zestawił Roman Longchamps de Berier,
  • Projekt kodeksu zobowiązań : przyjęty przez Kolegjum Uchwalające Komisji Kodyfikacyjnej w dniach 23-27 czerwca 1933,
  • Projekt przepisów wprowadzających kodeks zobowiązań : uchwalony w pierwszem czytaniu przez Podkomisję Prawa o Zobowiązaniach Komisji Kodyfikacyjnej,
  • Projekt przepisów wprowadzajacych kodeks zobowiązań : przyjęty przez Kolegjum Uchwalające Komisji Kodyfikacyjnej w dniach 4 i 5 września 1933. 

Jego unikatowość polega na tym, że jest opatrzony odręcznymi notatkami profesora poświęconymi procesowi powstania kodeksu zobowiązań.


Opracowanie merytoryczne: Marta Byczek